कर पुलीगु नेपालमण्डल व सेनाया ब्यारेक

कर पुलीगु नेपालमण्डल व सेनाया ब्यारेक

डा.रोशन श्रेष्ठ

मचाबलय् सेना पुलिसया ख्वा: स्वयेगु धैगु दुर्लभ । ईमित खंकेत कि छुं त:धंगु अपराध जुइमानी, कि मखुसा गनं तापाक्क वनेमानी । जि स्वनिग: पिने जूबलय् या खँ अथे ख: ।
लिपा जि स्वनिगलय् च्वं वया । थन वयेधुंका धा:सा धुच्चा पतिं सेना पुलिस खनीगु । सुथय् त्य:लं द्य:थाय् वं सां नं ब्यायाम धका सिपैं त लँय् ब्वाँय् ब्वाँय् जुयाच्वंगु खनी । न्हिनय् स्कुल वा सनिलय् बजार वं सां नं थाय् थासय् सिपैं त च्वनाच्वंगु खनी । वं वं थाय् सिपैं त खना जि अजु चाल ।

मतिइ वल कि ‘थ्व थासय् अपराधि खुँ डाका बलत्कारी त जक च्वनीगु कि छु थें? छाय् थुलिमछि सिपैं त थन तयात:गु?’
छम्ह त्वालय् च्वंम्ह हेडमास्टर ककायाके न्यना । ‘जताततै आर्मी पुलिस देखिन्छ, किन होला ? यहाँको मान्छे चोर डाँका धेरै छ हो?’

वयकलं कनादिल “अथे मखु, थन लिक्क यक्व ब्यारेक त दु, अन तालिम सालिम याइगु जुया इपिं हे बरोबर ब्यारेकं पिहाँ वइगु जुया लँय् सिपैं त यक्व खनीगु ख: । थन खुँ डाँका धयापिं सुं नं मदु । थन ला छेँय् छेँय् तालं ग्वयेगु ता: हे मदु । तालं हे ग्वयेम्वा: । थन छुं नं तनी मखु । थज्यागु थासय् खुँ डाँका दइला?”

वय्‌क:या खँ न्यना जि त्वा: छचा: चा:हिला स्व:वना । धात्थें हे ख:का । सुयाँगु हे छेँय् नं तालं ग्वयेगु मदु । जिमिगु छेँय् नं ता: ग्वयेगु मदु धका अबलय् तिनि होस दत । ता: हे ग्वये म्वा: खनी सा । थन खुँ डाका मदु खनीसा धका जिगु मनय् सन्तोक जुल ।

यक्व दँ लिपा, छन्हु छम्ह नां धाये मय:म्ह छम्ह मयजुं न्ह्यसं न्यना दिल -
“रोशन! स्वनिगलय उल्लि मछि ब्यारेक त दयेका: त:गु दु । छाय् स्यू ला? नेपालय् माओबादि आन्दोलन जुइ न्ह्य: स्वत धा:सा बच्छि स्वया नं अप्व: सिपै त नेवा:त घेरे याना च्वंच्वंगु खने दु । इपिं नेवा:त खना सिक्क ग्या: जुइ । मखुसा नेवा:त च्वंगु थासय् जक उलिमछि सिपैं त छाय् तये माल? ”

ख: । नेवा:तय्‌त जक घेरे याना मोर्चा दयेका च्वंच्वंगु जुया नेपा:या सिपैं त पश्चिमं माओबादीतय्‌सं लडाइ याना ह:बलय् ल्वाये मफुत धका झीसं खन ।

अले उकेंया मेगु पक्ष नं दु । व ख: नेवा:तय्‌गु थाय् नेपा:या खस-बर्मू सरकारया नितिं लुँया खेँय् थ्वकिम्ह माखा थें नं ख: । छाय् धा:सा नेपालय् गुलि नं कर संकलन जुइ, उकिंया ७५% कर नेवा:तय्‌गु थाय् (नेपाल मण्डल व पिने पिने नेवा:बस्ति च्वनाच्वंगु थाय्) पाखें वइगु ख: । करीब १८% ति कर मधेस-तराइ पाखें वइगु ख: । थ्व कर पाखें व:गु या ८०-९०% धिबा कर्मचारी पिन्त तलब नकेत फुका च्वंगु ख: । थूसिइ निसें १००% हे कर तलब नकेत फुकिइगु बजेट वल ।

नेवा:तय्‌गु थासय् व मेमेथाय् बिकास यायेत धका सरकारं खर्च याइगु धिबा दक्वं धयाथें बिदेशी अनुदान, दान, दयामाया या लिच्व: ख: । ऋण कया नं बिकास याइ, व ऋण धा:सा दक्वं नेपा:मिया छ्यनय् लाइगु ख: ।

धायेबलय् कर धका झीसं पुलेगु व झीगु थासं सरकारया म्हिचाय् वनीगु धिबा दक्वं नेपाल सरकार व कर्मचारीपिन्सं नइगु आहारा जुयाच्वंगु ख: । कर्मचारी तन्त्रय् स्वत धा:सा ८०% ति खस-बर्मू दु ।

थथे धायेबलय् मोटामोटी कथं नेपालया करप्रणाली धयागु नेवा:आदिभुमियात लुटे याना खस-बर्मू पिन्त पोसेयायेगु प्रणाली ख: । यदि नेवा:तसें कर बहिष्कार अभियान यात धा:सा, अथवा, जिमिगु थासय् कर काये दैमखु धका करमुक्त क्षेत्र दयेकल धा:सा नेपालया कर्मचारीतन्त्र तलब हे नये मखना क्व:दली ।

तर नेवा:तसें अथे करबहिष्कार आन्दोलन याये फै मखु । छाय् धा:सा नेवा: बस्तिया छचा:खेरं सैनिक ब्यारेक, प्रहरी तालिम केन्द्र, सुरक्षा अफिस आदि तया त:गु दु । निगु मेजर नेवा:बस्तिया दथ्वी छगू कि छगू सेना ब्यारेक तया त:गु हे दइ । थ्व धयागु नेवा:बस्ति-नेवा:बस्ति दथुइ सामरीक सम्बन्ध त्वा:थलेगु नीति ख: । नेवा:तय्‌त सामरीक एकता याये मफयेकेगु नीति कथं थथे नेवा:बस्ति लिक्क लिक्क सेनापुलिस तैनाथ यानात:गु ख: । थ्व खँ नेवा:बस्तिया नक्सा व सेना पुलिस ब्यारेकया नक्सा व बस्ति बस्ति स्वाइगु लँपुया नक्सा नापं तया स्वत कि तप्यंक खने दै ।

ब्यारेक त अथे तयात:गु मतलब छु धा:सा यदि सामरीक रुपं नेवा:तसें बिद्रोह यात धा:सा २० मिनेट दुने सैन्य दमन याये फयेक सेनापुलिस तैनाथ यानातयेगु नीति ख: । उकिसनं नेवा:तय्‌सं सेना पुलिस या जागीर यायेमय: अले नीतिगत तहतक नेवा:त थ्यं नं मथ्यं । छम्ह निम्ह च्वय् थ्यंपिं नेवा: दुसां तवि इपिं नेवा:भावना मदुपिं व नेवा:समाज सामरीक नीतिया शिकार जुयाच्वंगु वा:मचा:पिं हे ख: । थथे जुया थपाय् धंगु सामरीक थ्रेटयात नेवा:तय्‌सं वा: चायेके मफु ।

अर्थात, ची हाकलं धायेगु ख:सा “नेपालया सैन्य संरचना नेवा:तय्‌त कजेयायेगु उद्देश्यं दयेका त:गु दु, उकिं या छगू हे जक कारण थ्व ख: कि नेवा:तय्‌गु आदिभुमि खस-बर्मू सरकारया कर म्हयेगु उद्योगस्थल ख:।”

साभार- रोशन श्रेष्ठजुया फेसबुक पेज पाखेँ ।