शिक्षा - निब्व:

डा. रोशन श्रेष्ठ
(स्रोत फेसबुक पेज पाखेँ)

 
झीसं मस्तय्‌त आख: ब्वंका च्वनागु दु । यदि सुनां वया धा:वल -

'मस्तय्‌त आख: ब्वंका: छु याये? आखलं जा बुइमखु, कें बुइमखु। जा कें नयेत बुँइ वना ज्या सनेमा:, स्कुल वना आख: ब्वना ई छ्याये मज्यू। बरु मस्तय्‌त बुँइ ब्वना यंकि ले।'

अथे धाइम्हेस्त झीसं छु लिस: बिइ?

'आ: आख: ब्वंका त:सा लिपा थ्व मस्त क्षमतावान जुइ, बुँइ वना च:ति हायेकेगु दुख मयासें कोथाय् च्वना कलम संका: तधंम्ह मनू जुइ। आख: ब्वंकेगु धैगु भविष्यया नितिं लगानि ख:। आ: इमित स्कुल छ्वयात:सा इपिं झी थें न्हियान्हिथं बुँ वनेमाली मखु।'

अर्थात, मचां निसें आख: ब्वंकेगु - झीसं मस्तय्‌त जीवन सुनिश्चित यायेत इमिगु भविष्यया नितिं लगानि ख:। थौं कन्हय या जमानाकथं या विचार ख: ।

थ्व खँ मथूपिं नेवा:त सुं दुला? जिगु मनं स्वयेबलय् थ्व खँ सकसिनं हे थू । बाँलाक्क हे थू।

तर बन्दुक शिक्षा या खँ ल्हात धा:सा 'भविष्यया नितिं लगानि यायेमा: धैगु बाँलाक्क थूम्ह नेवा:' धैम्ह मनूयात समेत व खँ न्यनेमय:। सचेत धा:पिं नेवा:त हे स्वक: तिंन्हुया बिस्यू वनी।

५०-६० दँ न्ह्य: झीगु समाजया अवस्था लुमंका दिसँ । अबलय् मस्तय्‌त आख: ब्वंके धाल कि 'मज्यू मज्यू, बरु ख:मू ज्वं, बुँइ वने नु' धका: धाइपिं अचेत नेवा:त फालाफाल दु झीगु समाजय् । इमिगु चेतना स्तर व थौं या इलय् 'आत्मरक्षाया नितिं बन्दुक शिक्षा कयातयेमा:', 'आगमय् बन्दुक तया पुज्यायेमाल' धका धायेबलय् 'मज्यू मज्यू, बरु कापी कलम ज्वं, सुम्क पाथ घोकेयानाच्वं' धका: धाइपिं नेवा:तय्‌गु चेतना स्तर बराबर दु थें तायेका ।

भविष्यया आवश्यकता व चुनौति छु ख: धैगु वा:चायेका: व नाप सामना यायेगु क्षमता दयेकेगु पुसा आ: हे तयेमा:। इलय् पुसा तये मफुत धा:सा झीसं भविष्यया चुनौति सामना याये फैमखु ।

झी सन्तान दरसन्तान भविष्यया नितिं ज्यालगे मजूपिं, मेपिनि दयामाया या भरय् म्वायेमालीपिं निर्बल बिचरा व सहानुभूतिया पात्र याना छ्वयेगु कि? सबल सक्षम व स्वाभिमान जुया मेपिन्त सहानुभूति बिया म्वायेगु हिम्मत दुपिं पात्र याना छ्वयेगु?

सिइका: तयादिसँ मेपिन्त सहानुभूति बिया म्वायेगु थें मखु मेपिनिगु सहानुभूति फया म्वायेगु धैगु। थौं हलिमय् मेपिनिगु सहानुभूति फया म्वानाच्वंगु दर्जनौं सभ्यता त दु, इमिथाय् ३०-५०-१०० दँ न्ह्य:या अवस्था स्वत धा:सा थौं या नेवा:सभ्यतानाप ज्व:लाना च्वंगु अवस्था लुइके फैगु दसू त यक्व दु ।

शेयर मार्केट नाप यदि छि परिचित दुसा झीसं कनाच्वनेमाली मखु कि - चाहे बुल मार्केट जुइमा वा बियर मार्केट जुइमा, छगू निश्चित बिन्दुइ वना 'वाल फर्मेशन' जुल धा:सा अनथाय् लाक्क मार्केट स्टाग्नान्ट जुया वनी । व बिन्दुइ 'ब्रेकिङ द वाल' आवश्यक जुइ । जब अन 'वाल ब्रेक' जुइ, अले जक मार्केट हाकनं मुभ जुइ।

चेतनाया स्तर नं अथे हे ख:। आत्मरक्षाया स्वरुप व आवश्यकता म्हसिइकेगु सवालय् नेवा:समाजया चेतनाय् 'वाल फर्मेशन' जुयाच्वंगु दु। अथे जुया थौं कन्हय् खतं न:गु पुलांगु खड्ग दँय् दसं बन्दुकधारी शासकनाप हिलाच्वनेबलय् नं 'परम्परा धानेयाना च्वनागु' गर्व महशुस याना जुल झीगु समाज । थ्व धैगु छु ख: धैगु हे वा: चायेके मफुत झीसं।

कोरोना महामारी या इलय् भेन्टिलेटर, वास:, आइसोलेशन संरचना या ब्यापक ब्यवस्थापन यायेमा:गु खँय् ध्यान मतसें झीगु सरकारं द्वलंद्व: M16 ग्रेडया मेशिनगन बन्दुक अमेरिकां न्याना हया नेपा:मि जनता-दमन याइपिं सैनिकतय्‌त बल्लाकेगु ज्या यानाच्वन । आप्रवासी सरकारं थथे छाय् यानाच्वंगु ख: धैगु सिइकेमा: धका तक्क हे मस्यू झीसं।

दुर्भाग्य झीगु थ्व जुल कि - झीथाय् 'ब्रेकिङ द वाल' यायेगु तागत दुपिं 'मार्केटमेकर' नेवा: न्ह्यलुवा: याके आत्मरक्षाया चेतना विकास जुयामबिल । 'झीगु आत्मरक्षाया रणनीति ग्व:?', 'झीगु आत्मसुरक्षाया स्ट्राटेजी छु ख:?' धैगु खँय् बिचा: तक हे मया:बलय् झी मेमेगु हरेक ख्यलय् सशक्त सक्षम जूसांतबि निर्णायकशक्ति ल्हातय् कायेत असक्षम जुयाबिल।

गथे शेयरबजारय् मार्केटमेकर त जब 'वाल ब्रेक' यायेत सक्षम जुइ, अले इमिगु नियन्त्रणय् मार्केट वनी, इमिगु भुमिकाकथं अनं लिपा न्यू नर्मल फर्मेशन जुइ । समाजय् नं अथे हे 'स्टाग्नान्ट' जुयाच्वंगु चेतनास्तर या 'वाल' छक्व: ब्रेक जुल कि अनं लिपा 'न्यू नर्मल फर्मेशन' जुइ, 'वाल ब्रेक' याइपिं 'मार्केटमेकर' त निर्णायक शक्ति जुया पिज्वइ।

यदि व न्यू नर्मलया आँकलन याना थ:पिन्त तयार याना तयेफुसा थ:पिंन्सं भविष्यया चुनौति सामना यायेफइ । यदि न्यू नर्मलया आँकलन गलत जुल धा:सा तयारी यानां नं चुनौति सामना यायेमफयेफु । यदि न्यू नर्मलया आँकलन यायेगु बानी नं मदु, तयारी नं मदु धा:सा भविष्यया चुनौति छुं हालतय् नं सामना याये फैमखु ।

अथे जुया आ: सर्वसाधारण नेवा:तसें थ्व स्टाग्नान्ट चेतनास्तर यात हिला न्यू नर्मल नाप सामना यायेमालीगु खँ थुइकेमाल । व अवस्थाय् निर्णायक शक्ति थ:पिन्सं कायेगु तागत दयेकेत भुमिका म्हितेमालीगु अवस्था वा:चायेके लिपालानावल धैगु खँ थुइकेमाल ।

झीसं यदि थ:थ:गु आगमय् आकिवं या पुजाय् बन्दुक तयेमफुसां ल्या: मदु । 'बन्दुक मखु बन्दुक या प्रतिक जक तया: जूसां पुज्यायेगु चलन न्ह्याके नु' धैगु सामान्य अभियान जक यदि न्ह्याकेगु ख:सा नं झीगु समाजय् छगू न्हूगु बहस जुया वइ । छाय् माल थ्व प्रतिक? थथे याना छु दै झीत? थुकिं झीत छु शिक्षा बिइ? थजा:गु अल्याख न्ह्यस: व बहस न्ह्याना वइ ।

थजा:गु बहस नापनापं अथे सा छाय् खड्ग माल, व खड्गं झीत छु शिक्षा ब्यूगु धैगु न्ह्यस: नं झी नेवा:तसें बिचा: याना हइ । तर्क बितर्क कालबिल जुजुं झीगु समाजय् स्टागनान्ट जुयाच्वंगु आत्मरक्षाया चेतनास्तर यात उथलपुथल यानाबिइगु पुसा जुया थ्व बहस वये फु । व बहसया सलबलाहट पाखें झीसं झीगु आत्मरक्षाया अवस्था व कमि कमजोरीया मुल्यांकन याना स्वयेगु दबू लुया वये फु।

तर यदि उली बहस नं याये मफुत धा:सा झी जक मखू झी सन्तान दरसन्तान पिंसं आत्मरक्षाया चेतना विकास यायेफैगु अवस्था मदु । चेतना मदैगु धैगु झीगु समाज बली बिइत्यंम्ह म्येय् थें कमजोर हे जुयाच्वनीगु अवस्था ख:। थ: सिइगु ई वल धैगु वा:चायेवं ख्वया: ख्वया: ख्वबि हायेका: च्वंसां सिना वनेगु बाहेक मेगु लँपु मदुम्ह विवश म्येय् या अवस्था गथे ख: अथे हे अवस्था जक जुइफु झी सन्तान दरसन्तान पिनि । इमिगु व ख्वबिं अबलय् झीत सराप बिया च्वनी ।

खँ थुइका दिसँ मुसुमुसु न्हिला दिसँ ।

(........) शिक्षा - छब्व:

थन ब्वना दिसं - https://www.rajshrestha2002.com.np/2020/08/blog-post_20.html