डा. महेशमान नेवाः
राणा शासन
पृथ्वी नारायण शाहया शासन, नेवाः विरोधी क्रूर दमनया ज्यानमारा शासन खः । नेवाःतय्त सेनाय् भर्ना जुइ मदु, आखःनं ब्वने मदु यानाबिल । सच्छि व प्यदँ ताःहाकःगु राणाशासन झनहे अन्याय, अत्याचार, शोषण, दमनया निरंकुश कट्टर नेवाः विरोधी शासन खः । नेवाः भासं चिनाखँ छपु च्वःपिंत तकनं सर्वस्व हरण व आजन्म कैद याइगु, सम्पन्न नेवाःतय्त त्वहः मदु त्वहः तया झा मुद्धाय् तक्यंकाः सर्वस्व हरण व आजन्म कैद याइगु कट्टर नेवाः विरोधी शासन खः । चिचीधंगु द्वँविद्वँलय् नं ल्हाः तुति पालीगु, छ्यं ध्यनीगु, म्वाःम्वाकं धुँयात नकीगु क्रूर शासन खः ।
नेवाःतय्सं राणाशासन विरुद्ध क्रान्तिया विगुल पुल । नेवाःत राणशासकतय् न्ह्यःने पुलिं चुयाः म्वायेगु पलेसा छ्यं धस्वाकाः शहीद जुया वन । प्यम्ह अमर शहीदमध्ये स्वम्हला नेवाःत हे खः ।
नेपाली कांग्रेस
नेपाली कांग्रेसं राणाशासन विरुद्ध आन्दोलनया घोषणा यात । नेवाःतय्सं नेपाली कांग्रेसयात तिवः बिल । नेवाःत ज्यान पानाः सतकय् वल । राणाशासन क्वःदल । वि.सं. २०१५ या दक्कले न्हापांगु आम चुनाव जूबलय् स्वनिगःया स्वंगू क्षेत्रमध्ये येँ व ख्वप निगू क्षेत्रं नेपाली कांग्रेसयात त्याकाः छ्वत । नेपाली कांग्रेस याकःचिया सरकार गठन जुल । राणाविरोधी, क्रान्तिकारी, प्रजातन्त्रवादीकथं नेवाःतय्सं विश्वास यानाः तःगु नेपाली कांग्रेसया सरकारं भारतनापं राष्ट्रघाटी गण्डक सम्झौता यात । स्वनिगःयात नेवाःतय्सं थ्व सम्झौता पनेत तच्वःगु विरोध याःगु खः । अभूतपूर्व विशाल जुलुस पिकाःगु खः । स्वनिगःया नेवाःतय्सं तच्वःगु विरोध यायेक यायेकनं नेपाली कांग्रेसया सरकारं गण्डक सम्झौता याःगुलिं नेपाली कांग्रेस बदनाम जुल । थ्वहे मौकाय् लाकाः जुजु महेन्द्रं कू यात । आमचुनावय् स्वब्वय् निब्व थासं (१०५ क्षेत्रमध्ये ७४ क्षेत्र) त्याका वःगु नेकांया सरकार तासया छेँथें क्वःदल ।
नेवाः
इतिहासं क्यनाबिल नेवाःत धैपिं जनद्रोही शासनविरुद्ध ज्यान पानाः ल्वाइपिं क्रान्तिकारी वीर जाति खः । देय् व जनताया निंतिं ल्वाइगु पार्टीत सिरपाः बीसःपिं खः । तर राष्ट्रघाटी ज्या यातधाःसा थःपिनि यःगु पार्टी हे जुसां मिखा तिसिना ल्यू ल्यू वनेगु पलेसा संघर्षया मिप्वाः ज्वनाः न्ह्यःने वनीगु देशभक्त जाति खः ।
वि.सं. २००६ सालं नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी जन्म जुल । पार्टी नीस्वंपिं न्याम्ह न्ह्यलुवाःत मध्ये न्याम्हंहे नेवाःत खः । इतिहासया थ्व घटनां क्यना बिल । नेवाःत धैपिं नेपाःया अग्रगामी शक्ति खः । नेवाःत धैपिं जातीय मुक्ति, देय्या मुक्ति जक मखु वर्गीय मुक्तिया निंतिं ल्वाइगु शक्ति खः ।
पञ्चायती शासन
वि.सं. २०१७ सालया कू लिपा जुजु महेन्द्रं निरंकुश राजतन्त्रया निर्दलीय पञ्चायती शासन न्ह्याकल ।भूमिसुधारया नामं गुथि जग्गा मी जीका बिल ।
स्वनिगलं पिनेयापिन्त स्वनिगःया भूमि कब्जा यायेगु, स्वनिगलय् स्थायी वसोवास यानाः च्वं वयेगु लँ चायेका बिल । आदिवासी नेवाःतय्त भूमिं विस्थापित यायेगु मुक्कं धैथें नेवाःत जक चुन्च्वंगु स्वनिगलय् नेवाःत अल्पमतय् लाकेगु षडयन्त्रया सुरुवात खः ।
भूमिसुधारं सांस्कृतिक ख्यलय् तच्वतं बांमलाक लिच्वः लाकल । सांस्कृतिक जात्रा पर्वया मुख्य आयस्ता बुँ खः । भूमिसुधार लिपा गुथि जग्गा हिनामिना जुया वन । जात्रापर्वया आयस्ता सुना वन । आपालं जात्रा पर्व आयस्ता मदयाः दिना वन । जुजु महेन्द्रं नेपाःया ततःधंपिं द्यःतय्गु धुकू चायेकाः अमूल्य हिरामोती, लुँ-वह, तिसा रत्न सकतां काल । धनसम्पत्ति स्वीस बैंकय् स्वथने यंकल । नेपाल भाषा स्यायेगु खँय् पञ्चायती शासकतय्सं राणाशासकतय्तनं माथ यात । नेपाःया छगूजक रेडियो स्टेशन रेडियो नेपालं नेपालभाषा पितिना हल । ब्वनेकुथिं नेपालभाषा पितिना हल । ब्वनेकुथिं नेपालभाषा पितिनाहसेंलिं नेपालभाषा संकटय् लात । नेपालभाषा लोप जुइगु अवस्थाय् लाःवन । पञ्चायती व्यवस्था वयेन्ह्यःतक स्वनिगःया नेवाःत सकस्यां धैथें छेँय् छेँय् नेवाः भाय् छ्यलाबुला जुया च्वंगु खः । ब्वनेकुथिं पितिनाहसेंनि थौं ९५% नेवाः मस्त नेवाः भाय् मसय् धुंकल । मुक्कं नेवाःत मध्ये ७०% नेवाःत नेवाःभाय् मसय् धुंकल ।
पञ्चायती शासकतसें नेवाः विरोधी अभियानया झवलय् प्रशासनया च्वय्या पदय् चुन्च्वंपिं नेवाःतय्त ल्यत्तुमत्तु ल्ययाः पितिनेगु यात । सरकारी ख्यलय् ज्या यायेत लोकसेवा पास यायेमाःगु जुल । लोकसेवा खँय्भासं बिइमाःगु जक मखु, पुर्ण अंकया खसभाय् छगू पेपर अनिवार्य जुल । लोकसेवाय् एम ए पास यानाः तःपिन्त थप नम्बर बीगु तर नेपाल भाषा कयाः एम ए पास यानाः तःपिन्त धाःसा नम्बर हे मबीगु यात । पञ्चायती शासन विरुद्ध २०२२ सालं अनंलि २०३६ सालं स्वनिगःया नेवाःत सडकय् क्वहां वल । स्वनिगःया नेवाःतय्सं पञ्चायती व्यवस्था वाराक्वारां संका बिल । २०४६ सालं नेवाः नेता गणेशमान सिंहया नेतृत्वय् नेकां व वाममोर्चा छप्पं जुया वसेंलि, नेवाः विरोधी पञ्चायती व्यवस्था क्वःथलेत स्वनिगःया नेवाःत हाफ्वः दना वःथें दना वल । नेवाःत दक्कले न्ह्यःने च्वनाः संर्घष यात । आपालं नेवाःत बलिहार जुल । जनआन्दोलन अभूतपुर्व जुल । ऐतिहासिक जुल । नेवाः विरोधी पञ्चायती व्यवस्था क्वःदल । बहुदलीय प्रजातान्त्रिक व्यवस्था वल ।
जनआन्दोलन लिपा
जनआन्दोलनया मंका नेता गणेशमान सिंहजुं प्रजातन्त्र वलकि जातीय भाषिक समस्या अःपुक्क ज्यनी धकाः आस्वस्त यासें नेपालभाषा ख्यःया नेवाः न्ह्यलुवाःपिन्त आन्दोलनय् सालायंकादीगु खः । आन्दोलन लिपानं जातीय भाषिक समानता मवल । गणेशमानजुं मतीहे मतःकथं नेपाली कांग्रेस प्रजातन्त्रवादी मखु ब्राहृमणवादी लाना च्वन ।
नेकांया संस्थापक नेता, ऐतिहासिक जनआन्दोलनया सर्वोच्च कमाण्डर वीर गणेशमानजुं नेकां त्याग यायेत बाध्य जुल ।
पञ्चायती शासन विरुद्ध हतियार ल्ह्वनाः क्रान्तिकारी इतिहास दयेकूपिं कम्युनिष्टतसें नेतृत्व याःगु एमाले पार्टी वर्गीय मुक्तिया नापं राष्ट्रिय स्वाधीनता व जातीय समानताया घोषणा याःगुलिं स्वनिगःया नेवाःतय् नुगः सालेत ताःलात । स्वनिगः एमालेमय जुल ।
तर आन्दोलन लिपा वःगु नेकां व एमालेया सरकारं धाःसा छगू धुंका मेगु नेवाः विरोधी, स्वनिगः विरोधी, देशघाती ज्यात यानाहल । म्वाना च्वंगु नेपालभाषा स्यानाः सीधुंकूगु संस्कृत भाय्यात रेडियो नेपाल व ब्वनेकुथिइ क्वचिंकेगु ज्या यात । आदिवासी नेवाःतय् स्वनिगःया महानगरपालिकाय् नेपालभाषा छ्यलाबुलाय् बन्देज तया बिल । जुजु महेन्द्रं नेवाःतय्त अल्पमतय् लाकेगु, विस्थापित यायेगु षडयन्त्र सुरु यातसा, प्रजातन्त्रवादी नेकां व एमालें स्वनिगलय् पिनेयापिन्त अनिश्चित ढंगं दुकायेगु ज्या यात । नेवाःतय्त अल्पमतय् लाकेगु, विस्थापित यायेगु, पञ्चायती षडयन्त्रयात निरन्तरता विल । राज्य सत्ताया सेना, प्रहरी, सरकार, प्रशासन, न्यायालय सकतां ब्राहृमणवादी यानाः बिल ।
पञ्चायत कालय् सुलाः सुलाः भ्रष्टाचार याइथाय् भ्रष्टाचार र्सवव्यापी, र्सवशक्तिवान भगवान जुल । नेवाःतय् ख्युं क्वथाय् गुप्तवास च्वनाः क्रान्ति याःपिं खँय्ब्रम्हु नेतात भव्य महलया थुवाः जुल । चप्पलचिया पलेसा पजेरो न्ह्याइपिं जुल । राजनितिक पार्टी बेइमान भ्रष्टतय् अखडा जुल ।
भारतनापं जुयाच्वंगु असमान सन्धित खारेज यानाः पञ्चशीलया आधारय् न्हू सन्धि यायेमाःथाय् झन् अःखः नेकां व एमाले जानाः राष्ट्रघाटी महाकाली सन्धि यात । नेवाःतय्सं दक्कले उप्पो विस्वास यानाः तःगु एमालेंनं देशघाती, भ्रष्ट, नेवाःविरोधी, स्वनिग विरोधी जुयाः पिहां वल । स्वनिगःया नेवाःत तच्वकं निराश जुल ।
माओवादी
नेकां व एमाले सरकार विरुद्ध माओवादीं हतियार ल्हृवन । नेवाः राज्य, राष्ट्रिय स्वाधीनता व गणतन्त्रया उद्घोष यात । ब्राहृमणवादी नेकां व एमालेपाखें निराश जुयाच्वंपिं स्वनिगःया नेवाःतय्गु नुगः माओवादीपाखे क्वसाल । जुजु ज्ञानेन्द्रया निरंकुश राजतन्त्र विरुद्ध शान्तिपुर्ण आन्दोलनकारीत व माओवादीत छप्पं जुयाः आन्दोलन यासेनिं विश्वया इतिहासय् ज्वः मदूगु ६२-६३ सालया जनआन्दोलन जुल । गणतन्त्र वल । छकः एमालेमय जूगु स्वनिगः आःधाःसा माओवादीमय जुल । नेपाःया दक्कले तःधंगु पार्टी माओवादी जुल ।
आप्रवासन
०४६ सालय् जनआन्दोलन लिपा, ०५२ सालया माओवादी शसस्त्र द्वन्द्वलिपा, ६२-६३ या जनआन्दोलन लिपा पिनेयापिं मनूत स्वनिगलय् खुसि बाःवःथें दुहाँ वल । २१ सालं भूमिसुधार जुइ न्ह्यः तक, लाक्क ५६ लाख जक जनसंख्या दुगु स्वनिग नेवाःतय् बहुमत दुगु स्वनिगः थौं ६९ साल थ्यंबले ६०७० लाख थ्यने धुंकल । थ्व अनियन्त्रित, अव्यवस्थित आप्रवासनया कारणं यानाः स्वनिगःया उर्वर भूमि नष्ट जुल । आदिवासी नेवाःतय् लजगाः चब्बुत । चकंगु खुल्ला थाय्त
मदया वन । ख्यः, पुखू, ल्वंहिति, लुँहिति, तुँ बुँगाःचा सुना वन । पवित्र खुसि, तिर्थस्थल कुरुप जुल, धः जुल, साःगाः जुल । बहाः बहि भुलुसुलुं दन । लः मन्त, मत मन्त, स्वःस्वःथाय् फोहोर जुल, सुन्दर शान्त सुरक्षित स्वनिगः तिन्हिनय् हे लुटपाट हत्या हिंसाया राज जुल । आदिवासी नेवाःतसें र्स्वर्ग दयेका तःगु स्वनिगः पृथ्वी नारायण शाहया सन्तान, जंगबहादुरया सन्तान, नेकां एमाले व एनेकपा माओवादी जानाः नर्कय् रुपान्तरण यानाबिल । तच्वःगु आप्रवासनं यानाः स्वनिगःया सतकत जाम जुल । सडक जाम मजुइकेत, स्वनिगःया सांस्कृतिक स्वरुप व आदिवासी नेवाःतय्गु संरक्षण यायेत, स्वनिगःया पर्यटकीय म्हसीका म्वाका तयेत आप्रवासनयात नियन्त्रण यायेमाःगु खः । तर डा. बाबुराम भट्टर्राईया एनेकपा माओवादी सरकारं आप्रवासनयात प्रोत्साहन बीगु षडयन्त्रकथं राज्यसत्ताया शक्ति छ्यलाः आदिवासी नेवाःतय् छेँ धमाधम थुना च्वंगु दु । स्वनिगलय् आटंक न्यनावना च्वंगु दु । नेवाः राज्यया नारा बियाः नेवाःराज्यया गःकीगु, आदिवासी नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु । नेकां व एमाले दंग जुया तमासा स्वया च्वंगु दु । नेकां व एमालेपाखें निराश जूपिं नेवाःत आः एनेकपा माओवादी पाखेंनं निराश जुइ माल । ततःधंगु राजनीतिक पार्टीत ब्राहृमणवादी जुल, भ्रष्ट जुल, स्यन, देशघाती जुल । ब्राहृमणवादी पार्टी ल्यूल्यू वनेत नेवाःत तयार मदु । थथे जुया नेवाःत राजनीतिक रुपं ल्यूने लाःथें च्वंगु खः । भ्रष्टाचार, देशघाती, जनविरोधी, ब्राहृमणवादी ज्याय् न्ह्यःने लाइगुसिबें ल्यूने लाइगु बेश ! स्वनिगःया नेवाःतसें न्हूगु विकल्प माला च्वंगु दु ।
कमल थापा
कमल थापां धाःवया च्वंगु दु । राजनीतिक दलतय्सं देश स्यंकल, इपिं असफल जुल । जुजु मदया देश स्यन । देय् दयेकेत जुजु माः । आः विकल्प जिपिंहे खः । नेवाःतसें बांलाक्क स्यू, पृथ्वीनारायण शाह जक मखु वया सन्तान दक्क्वंहे कट्टर नेवाः विरोधी खः । नेवाःतय्त राजतन्त्र स्वीकार मदु ।
विकल्प
नेवाःतय्सं विकल्प माला च्वंगु दु । ब्राहृमणवादं मुक्त जूगु, समानुपातिक, समावेशी, संगठनात्मक स्वरुप जक मखु आदिवासी जनता मर्स्या, मुस्मां, मिसापिंन्संनं नेतृत्व काये खनीगु पार्टी जातिय, भाषिक, सांस्कृतिक समान अधिकारया निंतिं, राष्ट्रिय स्वाधीनताया निंतिं, भ्रष्टाचार उन्मूलनया निंतिं, अग्राधिकारसहितया नेवाः स्वायत्त राज्यया निंतिं, स्वनिगः बचे यायेगुया निंतिं संर्घष याइगु न्हूगु पार्टी ।
राणा शासन
पृथ्वी नारायण शाहया शासन, नेवाः विरोधी क्रूर दमनया ज्यानमारा शासन खः । नेवाःतय्त सेनाय् भर्ना जुइ मदु, आखःनं ब्वने मदु यानाबिल । सच्छि व प्यदँ ताःहाकःगु राणाशासन झनहे अन्याय, अत्याचार, शोषण, दमनया निरंकुश कट्टर नेवाः विरोधी शासन खः । नेवाः भासं चिनाखँ छपु च्वःपिंत तकनं सर्वस्व हरण व आजन्म कैद याइगु, सम्पन्न नेवाःतय्त त्वहः मदु त्वहः तया झा मुद्धाय् तक्यंकाः सर्वस्व हरण व आजन्म कैद याइगु कट्टर नेवाः विरोधी शासन खः । चिचीधंगु द्वँविद्वँलय् नं ल्हाः तुति पालीगु, छ्यं ध्यनीगु, म्वाःम्वाकं धुँयात नकीगु क्रूर शासन खः ।
नेवाःतय्सं राणाशासन विरुद्ध क्रान्तिया विगुल पुल । नेवाःत राणशासकतय् न्ह्यःने पुलिं चुयाः म्वायेगु पलेसा छ्यं धस्वाकाः शहीद जुया वन । प्यम्ह अमर शहीदमध्ये स्वम्हला नेवाःत हे खः ।
नेपाली कांग्रेस
नेपाली कांग्रेसं राणाशासन विरुद्ध आन्दोलनया घोषणा यात । नेवाःतय्सं नेपाली कांग्रेसयात तिवः बिल । नेवाःत ज्यान पानाः सतकय् वल । राणाशासन क्वःदल । वि.सं. २०१५ या दक्कले न्हापांगु आम चुनाव जूबलय् स्वनिगःया स्वंगू क्षेत्रमध्ये येँ व ख्वप निगू क्षेत्रं नेपाली कांग्रेसयात त्याकाः छ्वत । नेपाली कांग्रेस याकःचिया सरकार गठन जुल । राणाविरोधी, क्रान्तिकारी, प्रजातन्त्रवादीकथं नेवाःतय्सं विश्वास यानाः तःगु नेपाली कांग्रेसया सरकारं भारतनापं राष्ट्रघाटी गण्डक सम्झौता यात । स्वनिगःयात नेवाःतय्सं थ्व सम्झौता पनेत तच्वःगु विरोध याःगु खः । अभूतपूर्व विशाल जुलुस पिकाःगु खः । स्वनिगःया नेवाःतय्सं तच्वःगु विरोध यायेक यायेकनं नेपाली कांग्रेसया सरकारं गण्डक सम्झौता याःगुलिं नेपाली कांग्रेस बदनाम जुल । थ्वहे मौकाय् लाकाः जुजु महेन्द्रं कू यात । आमचुनावय् स्वब्वय् निब्व थासं (१०५ क्षेत्रमध्ये ७४ क्षेत्र) त्याका वःगु नेकांया सरकार तासया छेँथें क्वःदल ।
नेवाः
इतिहासं क्यनाबिल नेवाःत धैपिं जनद्रोही शासनविरुद्ध ज्यान पानाः ल्वाइपिं क्रान्तिकारी वीर जाति खः । देय् व जनताया निंतिं ल्वाइगु पार्टीत सिरपाः बीसःपिं खः । तर राष्ट्रघाटी ज्या यातधाःसा थःपिनि यःगु पार्टी हे जुसां मिखा तिसिना ल्यू ल्यू वनेगु पलेसा संघर्षया मिप्वाः ज्वनाः न्ह्यःने वनीगु देशभक्त जाति खः ।
वि.सं. २००६ सालं नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी जन्म जुल । पार्टी नीस्वंपिं न्याम्ह न्ह्यलुवाःत मध्ये न्याम्हंहे नेवाःत खः । इतिहासया थ्व घटनां क्यना बिल । नेवाःत धैपिं नेपाःया अग्रगामी शक्ति खः । नेवाःत धैपिं जातीय मुक्ति, देय्या मुक्ति जक मखु वर्गीय मुक्तिया निंतिं ल्वाइगु शक्ति खः ।
पञ्चायती शासन
वि.सं. २०१७ सालया कू लिपा जुजु महेन्द्रं निरंकुश राजतन्त्रया निर्दलीय पञ्चायती शासन न्ह्याकल ।भूमिसुधारया नामं गुथि जग्गा मी जीका बिल ।
स्वनिगलं पिनेयापिन्त स्वनिगःया भूमि कब्जा यायेगु, स्वनिगलय् स्थायी वसोवास यानाः च्वं वयेगु लँ चायेका बिल । आदिवासी नेवाःतय्त भूमिं विस्थापित यायेगु मुक्कं धैथें नेवाःत जक चुन्च्वंगु स्वनिगलय् नेवाःत अल्पमतय् लाकेगु षडयन्त्रया सुरुवात खः ।
भूमिसुधारं सांस्कृतिक ख्यलय् तच्वतं बांमलाक लिच्वः लाकल । सांस्कृतिक जात्रा पर्वया मुख्य आयस्ता बुँ खः । भूमिसुधार लिपा गुथि जग्गा हिनामिना जुया वन । जात्रापर्वया आयस्ता सुना वन । आपालं जात्रा पर्व आयस्ता मदयाः दिना वन । जुजु महेन्द्रं नेपाःया ततःधंपिं द्यःतय्गु धुकू चायेकाः अमूल्य हिरामोती, लुँ-वह, तिसा रत्न सकतां काल । धनसम्पत्ति स्वीस बैंकय् स्वथने यंकल । नेपाल भाषा स्यायेगु खँय् पञ्चायती शासकतय्सं राणाशासकतय्तनं माथ यात । नेपाःया छगूजक रेडियो स्टेशन रेडियो नेपालं नेपालभाषा पितिना हल । ब्वनेकुथिं नेपालभाषा पितिना हल । ब्वनेकुथिं नेपालभाषा पितिनाहसेंलिं नेपालभाषा संकटय् लात । नेपालभाषा लोप जुइगु अवस्थाय् लाःवन । पञ्चायती व्यवस्था वयेन्ह्यःतक स्वनिगःया नेवाःत सकस्यां धैथें छेँय् छेँय् नेवाः भाय् छ्यलाबुला जुया च्वंगु खः । ब्वनेकुथिं पितिनाहसेंनि थौं ९५% नेवाः मस्त नेवाः भाय् मसय् धुंकल । मुक्कं नेवाःत मध्ये ७०% नेवाःत नेवाःभाय् मसय् धुंकल ।
पञ्चायती शासकतसें नेवाः विरोधी अभियानया झवलय् प्रशासनया च्वय्या पदय् चुन्च्वंपिं नेवाःतय्त ल्यत्तुमत्तु ल्ययाः पितिनेगु यात । सरकारी ख्यलय् ज्या यायेत लोकसेवा पास यायेमाःगु जुल । लोकसेवा खँय्भासं बिइमाःगु जक मखु, पुर्ण अंकया खसभाय् छगू पेपर अनिवार्य जुल । लोकसेवाय् एम ए पास यानाः तःपिन्त थप नम्बर बीगु तर नेपाल भाषा कयाः एम ए पास यानाः तःपिन्त धाःसा नम्बर हे मबीगु यात । पञ्चायती शासन विरुद्ध २०२२ सालं अनंलि २०३६ सालं स्वनिगःया नेवाःत सडकय् क्वहां वल । स्वनिगःया नेवाःतय्सं पञ्चायती व्यवस्था वाराक्वारां संका बिल । २०४६ सालं नेवाः नेता गणेशमान सिंहया नेतृत्वय् नेकां व वाममोर्चा छप्पं जुया वसेंलि, नेवाः विरोधी पञ्चायती व्यवस्था क्वःथलेत स्वनिगःया नेवाःत हाफ्वः दना वःथें दना वल । नेवाःत दक्कले न्ह्यःने च्वनाः संर्घष यात । आपालं नेवाःत बलिहार जुल । जनआन्दोलन अभूतपुर्व जुल । ऐतिहासिक जुल । नेवाः विरोधी पञ्चायती व्यवस्था क्वःदल । बहुदलीय प्रजातान्त्रिक व्यवस्था वल ।
जनआन्दोलन लिपा
जनआन्दोलनया मंका नेता गणेशमान सिंहजुं प्रजातन्त्र वलकि जातीय भाषिक समस्या अःपुक्क ज्यनी धकाः आस्वस्त यासें नेपालभाषा ख्यःया नेवाः न्ह्यलुवाःपिन्त आन्दोलनय् सालायंकादीगु खः । आन्दोलन लिपानं जातीय भाषिक समानता मवल । गणेशमानजुं मतीहे मतःकथं नेपाली कांग्रेस प्रजातन्त्रवादी मखु ब्राहृमणवादी लाना च्वन ।
नेकांया संस्थापक नेता, ऐतिहासिक जनआन्दोलनया सर्वोच्च कमाण्डर वीर गणेशमानजुं नेकां त्याग यायेत बाध्य जुल ।
पञ्चायती शासन विरुद्ध हतियार ल्ह्वनाः क्रान्तिकारी इतिहास दयेकूपिं कम्युनिष्टतसें नेतृत्व याःगु एमाले पार्टी वर्गीय मुक्तिया नापं राष्ट्रिय स्वाधीनता व जातीय समानताया घोषणा याःगुलिं स्वनिगःया नेवाःतय् नुगः सालेत ताःलात । स्वनिगः एमालेमय जुल ।
तर आन्दोलन लिपा वःगु नेकां व एमालेया सरकारं धाःसा छगू धुंका मेगु नेवाः विरोधी, स्वनिगः विरोधी, देशघाती ज्यात यानाहल । म्वाना च्वंगु नेपालभाषा स्यानाः सीधुंकूगु संस्कृत भाय्यात रेडियो नेपाल व ब्वनेकुथिइ क्वचिंकेगु ज्या यात । आदिवासी नेवाःतय् स्वनिगःया महानगरपालिकाय् नेपालभाषा छ्यलाबुलाय् बन्देज तया बिल । जुजु महेन्द्रं नेवाःतय्त अल्पमतय् लाकेगु, विस्थापित यायेगु षडयन्त्र सुरु यातसा, प्रजातन्त्रवादी नेकां व एमालें स्वनिगलय् पिनेयापिन्त अनिश्चित ढंगं दुकायेगु ज्या यात । नेवाःतय्त अल्पमतय् लाकेगु, विस्थापित यायेगु, पञ्चायती षडयन्त्रयात निरन्तरता विल । राज्य सत्ताया सेना, प्रहरी, सरकार, प्रशासन, न्यायालय सकतां ब्राहृमणवादी यानाः बिल ।
पञ्चायत कालय् सुलाः सुलाः भ्रष्टाचार याइथाय् भ्रष्टाचार र्सवव्यापी, र्सवशक्तिवान भगवान जुल । नेवाःतय् ख्युं क्वथाय् गुप्तवास च्वनाः क्रान्ति याःपिं खँय्ब्रम्हु नेतात भव्य महलया थुवाः जुल । चप्पलचिया पलेसा पजेरो न्ह्याइपिं जुल । राजनितिक पार्टी बेइमान भ्रष्टतय् अखडा जुल ।
भारतनापं जुयाच्वंगु असमान सन्धित खारेज यानाः पञ्चशीलया आधारय् न्हू सन्धि यायेमाःथाय् झन् अःखः नेकां व एमाले जानाः राष्ट्रघाटी महाकाली सन्धि यात । नेवाःतय्सं दक्कले उप्पो विस्वास यानाः तःगु एमालेंनं देशघाती, भ्रष्ट, नेवाःविरोधी, स्वनिग विरोधी जुयाः पिहां वल । स्वनिगःया नेवाःत तच्वकं निराश जुल ।
माओवादी
नेकां व एमाले सरकार विरुद्ध माओवादीं हतियार ल्हृवन । नेवाः राज्य, राष्ट्रिय स्वाधीनता व गणतन्त्रया उद्घोष यात । ब्राहृमणवादी नेकां व एमालेपाखें निराश जुयाच्वंपिं स्वनिगःया नेवाःतय्गु नुगः माओवादीपाखे क्वसाल । जुजु ज्ञानेन्द्रया निरंकुश राजतन्त्र विरुद्ध शान्तिपुर्ण आन्दोलनकारीत व माओवादीत छप्पं जुयाः आन्दोलन यासेनिं विश्वया इतिहासय् ज्वः मदूगु ६२-६३ सालया जनआन्दोलन जुल । गणतन्त्र वल । छकः एमालेमय जूगु स्वनिगः आःधाःसा माओवादीमय जुल । नेपाःया दक्कले तःधंगु पार्टी माओवादी जुल ।
आप्रवासन
०४६ सालय् जनआन्दोलन लिपा, ०५२ सालया माओवादी शसस्त्र द्वन्द्वलिपा, ६२-६३ या जनआन्दोलन लिपा पिनेयापिं मनूत स्वनिगलय् खुसि बाःवःथें दुहाँ वल । २१ सालं भूमिसुधार जुइ न्ह्यः तक, लाक्क ५६ लाख जक जनसंख्या दुगु स्वनिग नेवाःतय् बहुमत दुगु स्वनिगः थौं ६९ साल थ्यंबले ६०७० लाख थ्यने धुंकल । थ्व अनियन्त्रित, अव्यवस्थित आप्रवासनया कारणं यानाः स्वनिगःया उर्वर भूमि नष्ट जुल । आदिवासी नेवाःतय् लजगाः चब्बुत । चकंगु खुल्ला थाय्त
मदया वन । ख्यः, पुखू, ल्वंहिति, लुँहिति, तुँ बुँगाःचा सुना वन । पवित्र खुसि, तिर्थस्थल कुरुप जुल, धः जुल, साःगाः जुल । बहाः बहि भुलुसुलुं दन । लः मन्त, मत मन्त, स्वःस्वःथाय् फोहोर जुल, सुन्दर शान्त सुरक्षित स्वनिगः तिन्हिनय् हे लुटपाट हत्या हिंसाया राज जुल । आदिवासी नेवाःतसें र्स्वर्ग दयेका तःगु स्वनिगः पृथ्वी नारायण शाहया सन्तान, जंगबहादुरया सन्तान, नेकां एमाले व एनेकपा माओवादी जानाः नर्कय् रुपान्तरण यानाबिल । तच्वःगु आप्रवासनं यानाः स्वनिगःया सतकत जाम जुल । सडक जाम मजुइकेत, स्वनिगःया सांस्कृतिक स्वरुप व आदिवासी नेवाःतय्गु संरक्षण यायेत, स्वनिगःया पर्यटकीय म्हसीका म्वाका तयेत आप्रवासनयात नियन्त्रण यायेमाःगु खः । तर डा. बाबुराम भट्टर्राईया एनेकपा माओवादी सरकारं आप्रवासनयात प्रोत्साहन बीगु षडयन्त्रकथं राज्यसत्ताया शक्ति छ्यलाः आदिवासी नेवाःतय् छेँ धमाधम थुना च्वंगु दु । स्वनिगलय् आटंक न्यनावना च्वंगु दु । नेवाः राज्यया नारा बियाः नेवाःराज्यया गःकीगु, आदिवासी नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु । नेकां व एमाले दंग जुया तमासा स्वया च्वंगु दु । नेकां व एमालेपाखें निराश जूपिं नेवाःत आः एनेकपा माओवादी पाखेंनं निराश जुइ माल । ततःधंगु राजनीतिक पार्टीत ब्राहृमणवादी जुल, भ्रष्ट जुल, स्यन, देशघाती जुल । ब्राहृमणवादी पार्टी ल्यूल्यू वनेत नेवाःत तयार मदु । थथे जुया नेवाःत राजनीतिक रुपं ल्यूने लाःथें च्वंगु खः । भ्रष्टाचार, देशघाती, जनविरोधी, ब्राहृमणवादी ज्याय् न्ह्यःने लाइगुसिबें ल्यूने लाइगु बेश ! स्वनिगःया नेवाःतसें न्हूगु विकल्प माला च्वंगु दु ।
कमल थापा
कमल थापां धाःवया च्वंगु दु । राजनीतिक दलतय्सं देश स्यंकल, इपिं असफल जुल । जुजु मदया देश स्यन । देय् दयेकेत जुजु माः । आः विकल्प जिपिंहे खः । नेवाःतसें बांलाक्क स्यू, पृथ्वीनारायण शाह जक मखु वया सन्तान दक्क्वंहे कट्टर नेवाः विरोधी खः । नेवाःतय्त राजतन्त्र स्वीकार मदु ।
विकल्प
नेवाःतय्सं विकल्प माला च्वंगु दु । ब्राहृमणवादं मुक्त जूगु, समानुपातिक, समावेशी, संगठनात्मक स्वरुप जक मखु आदिवासी जनता मर्स्या, मुस्मां, मिसापिंन्संनं नेतृत्व काये खनीगु पार्टी जातिय, भाषिक, सांस्कृतिक समान अधिकारया निंतिं, राष्ट्रिय स्वाधीनताया निंतिं, भ्रष्टाचार उन्मूलनया निंतिं, अग्राधिकारसहितया नेवाः स्वायत्त राज्यया निंतिं, स्वनिगः बचे यायेगुया निंतिं संर्घष याइगु न्हूगु पार्टी ।
Source: http://www.nepalmandal.com/content/19275.html
No comments:
Post a Comment