यंलाथ्व नवमी : नेवा: देय् दबू भंग जूगु दिं; नेवा:तय् लागिं मेगु ’हाकुगु न्हि’

Rajendra Shakya

यंलाथ्व नवमी : नेवा: देय् दबू भंग जूगु दिं; नेवा:तय् लागिं मेगु ’हाकुगु न्हि’

नेस ११३२, यंलाथ्व नवमी; अथेधैगु विस २०६९ साल असोज ८ गते सोमबार सकल नेवा:तयगु लागिं मेगु हाकुगु न्हि जुयाब्यूगु दु। कुर्सीया लागिं क्वह्यंगु राजनीति जुसेंलि थौं नेवा:तयगु राष्ट्रिय संगठन धयात:गु नेवा: देय् दबू भंग जूगु अवस्थाय् थ्यन। येँया स्वयम्भूइ च्वंगु आनन्दकुटी विद्यापीठय् जूगु नेवा: देय् दबूया खुक:गु त:मुँज्याय् विधान संशोधनया खँय् विवाद तच्वसेंलि निवर्तमान नाय: नरेश ताम्राकारं मेगु तिथी क्व:मज्यूत्तलेया लागिं त:मुँज्या स्थगित जूगु घोषणा यानादिल। तर वयक:या घोषणा गुलि दूरगामी असर लाकी धका: शायद वयक: थम्हं हे नं अनुमान यानादीगु मदु जुइ। विधान संशोधन सुझाव समितिं न्ह्यब्व:गु संशोधनया प्रस्तावयात कया: व्यापक विरोध तच्वसेंलि थौं न्हिनय् घौछिया लागिं स्थगित बन्द सत्र सुचारू जुसांनिसें हल्लाखल्ला व नाराबाजी हे जक जुया: अनिश्चितकालतकया लागिं त:मुँज्या स्थगित जुल।

विधान संशोधनया झ्वलय् थीथी खल:पुच:तयगु संघया स्वरूपय् न्ह्यानाच्वंगु देय् दबुलिइ व्यक्तिगत दुज: नं जुइदैगु प्रावधान हयत्यंगु ख:। उकिया लागिं देय् दबुलिं थीथी जिल्लाय् नीस्वनात:गु कचा अन्तर्गतया प्रारम्भिक समितियात वैधता बीगु प्रस्ताव यानात:गु दु। थ्वयां न्ह्य: देय् दबुलिं गनं नं कचा चायकेगु प्रावधान हे मदु। थुपिं हे कचा अन्तर्गत नीस्वनात:गु प्रारम्भिक समितिपाखें व्यक्तिगत दुज: दुहांवयदैगु प्रस्ताव यानात:गु जुल। लिसें संघीय अवधारणा कथं दुज: जुयाच्वंगु खल:पुच:पाखें न्हापा २५म्ह दुज:या छम्ह प्रतिनिधीं त:मुँज्याय् ब्वति कायगु प्रावधानयात हिला: ५०म्ह दुज:या छम्ह प्रतिनिधी दुथ्याकेगु प्रस्ताव यानात:गु ख:। थ्वहे निता खँय् पूर्वाञ्चलया प्रतिनिधी व्यापक समर्थन याना: होहल्ला यात सा मेपिन्सं थुकिया व्यापक विरोध यात। उकिं आ:यात न्हापाया हे विधानं ज्या न्ह्याका: खुलाया दुने विधानसभा स:ता: प्रस्तावित संशोधनया फुक्क बुँदायात दुग्यंक सहलह ब्याका: पारित यायगु सहमती जूगु ख:। थौं नाय: नरेश ताम्राकारं व हे कथं बन्दसत्रय् सहमतीयात ब्वना: न्यंकादिल। हलय् दुपिन्सं लापा थाना: सहमती बिल। उबलेलाक्क नाय: ताम्राकारं “थुकिं संशोधित विधान पारित जुल” धका: घोषणा यानादिल। गुकिं हानं विवाद ब्वलंकल। संशोधित विधान हे पारित जूगु मखु तर नाय: ताम्राकारया घोषणां संशोधनया पक्षय् मदुपिन्त थप तंचायकल। उखे, स्वनिगलं पिने विशेषयाना: पूर्वाञ्चलया आपालं प्रतिनिधीतयसं स्वनिगलय् दुनेच्वंपिन्सं विधान पारित याकेमबिल धका: होहल्ला यात। वास्तवय् संशोधित विधान पारित जूगु हे मखुनि।

संशोधित विधान पारित जूगु सा देय् दबुलिं अवैधानिकरूपं थीथी जिल्लाय् नीस्वनात:गु कचा लिसें उकिया अन्तर्गत प्रारम्भिक समिति वैधानिक जुइगु ख:। अले, विधानय् हे मदुगु कचा व प्रारम्भिक समितिया प्रतिनिधी जुयाव:पिन्सं नं चुनावय् भोट कुर्केखनीगु ख:। थुखे, २५म्ह दुज:पाखें छम्ह प्रतिनिधी छ्वयाह:गु संघसंस्थाया बच्छि प्रतिनिधी स्वत: अवैध जुइगु जुल। ५०म्ह दुज:पाखें छम्ह प्रतिनिधी वयदइगु प्रावधान पारित जुइखतं वैधानिकरूपं त:मुँज्याय् ब्वति कयाच्वंपिं खल:पुच:या प्रतिनिधी मध्ये बच्छि स्वत: अवैधानिक जुइगु जुल। उकिसनं पारित विधानयात प्रमुख जिल्ला अधिकारीं स्वीकृत यायधुंका: जक लागू जुइगु कानूनी प्रावधान दु। उकियात नं बेवास्ता याना: न्हू विधानकथं हे चुनाव याना: छवा:या दुने प्रजिअपाखें स्वीकृत याका: न्हू ज्यासनापुच:यात पदभार ल:ल्हायगु प्रस्ताव वल। उकिया नं व्यापक विरोध जुल। छथ्व: न्हापाया हे विधानकथं चुनाव जुइमा: धाइपिं पिदनं सा मेथ्व: संशोधित विधानकथं चुनाव यायमा:गु पक्षय् वन। थ्व विवाद थौं ज्यने हे मफुत।
थुबलें नेवा: पत्रकार राष्ट्रिय दबूया टोलीं निद्वलं मल्याक्क प्रतिनिधीतयत अनिर्णयया बन्दी यानातये दइमखु धासें तथ्य खँ पितहयत दवाव नं बिल। नेवा: पत्रकार राष्ट्रिय दबूया महेश श्रेष्ठं न्वंवानाच्वनादीबले माईक हे अफ यानाबिल। उबले लाक्क प्रतिनिधीतयगु टोलीं थ:पिन्त अनिर्णयया बन्दी यायदैमखु धका: नाराबाजी याना: ज्याझ्व: जुयाच्वंगु लागा चा:हिल।

लिपा नाय: ताम्राकारं पारित विधानकथं हे चुनाव यायगु धासें स्वम्ह अधिवक्ता चण्डेश्वर श्रेष्ठ, राज्यलक्ष्मी वज्राचार्य व सानुबाबु सुवालया निर्वाचन समितियात ज्या न्ह्याकेत निर्देशन बियादिल। निर्वाचन समिति नीस्वनेवं ज्यासनापुच: स्वत: भंग जुइ। जबर्दस्ती पेलेयाना: वनेत्यन धका: झन् तसकं विरोध जुल। थुबलेंनिसें त:मुँज्याय् व:पिं नेवा:त स्पष्टरूपं स्वनिगलं दुने व पिनेयापिं धका: विभाजित जूगु खनेदत। हलय् होहल्ला बाहेक मेगु छुं हे स्वय्‌मन्त तर देय् दबूया नेतृत्व दुने छु जुयाच्वन धका: थ: प्रतिनिधीतयत कनेगु तक मा: थें मताय्‌कल। थ्वहे विवादया ता: ई सकलें ख्यंक हे च्वनेत वाध्य जुल। लोडशेडिङ्ग जूबले मतया तकं व्यवस्था मन्त। बहनी ७ता: ईपाखे हलय् दुने छप्वा: मत च्यात व निवर्तमान नाय: ताम्राकारं ‘हथासं’ च्वंगु ज्यासनापुच:या बैठकं मेगु दिं क्व:मज्यूत्तलेया लागिं देय् दबूया खुक:गु त:मुँज्या स्थगित जूगु घोषणा यासें माफी नं फ्वनादिल।

वयां लिपा, नाय: पदय् उम्मेदवारी बियादीत्यंम्ह पवित्र वज्राचार्यं माइकय् न्वंवानादिल। वयकलं आ:या नेतृत्वं स्वनिगलय् दुनेच्वंपिन्त पिनेच्वंपिनि विरोधीकथं चित्रण या:गु धासें क्षोभ व्यक्त यानादिल। स्वनिगलय् दुनेच्वंपिं पिनेच्वंपिनिगु विरोधी मखु धैगु स्पष्ट यानादिसें वज्राचार्यं थ:पिं न्हू विधानकथं हे चुनावय् वनेत नं तयार जुइधुंकूगु अवस्थाय् नं अनेक पंग: थना: त:मुँज्या हे अनिश्चितकालतकया लागिं स्थगित या:गु दावी यानादिल। वयकलं न्वंवानाच्वनादीबले हलय् दुने यक्व हे कम जक मनूत दुगु ख:। तर उबलेलाक्क हे हलं पिने स: ताय्‌मदयक माइकया लाईन बन्द यानाबिल। अले, मेगु छगू महत्वपूर्ण घोषणा धका: न्वकु पदय् उम्मेदवारी बियादीत्यंम्ह नरेशवीर शाक्यं चुनावया लागिं निर्वाचन समितियात ज्या न्ह्याकेत नाय: नं हे निर्देशन बीधुंकूगुलिं ज्यासनापुच: भंग जुइधुंकल धयादिल।

लिपा, दुने जूगु गोप्य सहलहय् ब्वति कयादीम्ह छम्ह प्रतिनिधी भाजुं धयादिल, “जिमित ला खालिगु पानाय् सही याकेबिल। यायमखु धयां सही यायत वाध्य यात। निर्णय छगू पानाय् च्वया: सही मेगु हे पानाय् याकल। व नं माईन्यूटय् मखु।छु धाय्‌गु, देय् दबूया प्रमुख मनूतयसं हे अथे यात। सुम्क सही यानावया का।” नापं दीम्ह मेम्ह प्रतिनिधी मयजुं, “अनिश्चितकालतकया लागिं छता यानादीमते” धका: विन्ति यानादिल। तर मुख्य मनूतयसं हे धासेंलि थम्हं छुं हे यायगु थाय् मदुगु उम्ह प्रतिनिधी भाजुं धयादिल।

विस २०५६ सालया जेठ १८ गते ब्रम्हूतयगु कारणं नेवा:तयसं थौं तकं उगु दिंयात हाकुगु न्हि कथं हनाच्वनेत वाध्य जूगु ख:। तर दुर्भाग्यया खँ, थौं झी नेवा:तयगु हे कारणं झीसं हानं छक: मेगु हाकुगु न्हि हनेमालीगु अवस्था ब्वलन। थन जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठया म्ये छपु लुमंसे वल ...

“म्हिग: बुना: नं नेवा:तय्‌सं त्याकल बैरीयात
तर थौं बुत बुत ल्वाये हे म्वाय्‌क हाय् व हे नेवा:त”